Lipedema – choroba grubych nóg, przyczyny i sposoby leczenia lipedema

Lipedema to przewlekła choroba tkanki tłuszczowej, która wpływa na życie wielu kobiet, powodując nie tylko zmiany estetyczne, ale przede wszystkim fizyczny dyskomfort – ból i uczucie ciężkości nóg. Na szczęście współczesna medycyna oferuje skuteczne rozwiązania, które pomagają pacjentkom odzyskać zdrowie i komfort życia. W naszej klinice łączymy indywidualne podejście z najnowocześniejszymi technologiami. Dr Agnieszka Czarnecka, specjalistka w leczeniu lipedemy, zrealizowała już ponad 3000 zabiegów liposukcji, pomagając kobietom w walce z tą trudną chorobą.

Co to jest lipedema?

Lipedema (obrzęk tłuszczowy lub lipidowy) jest zaburzeniem dystrybucji podskórnej tkanki tłuszczowej w obrębie nóg (od bioder do kostek) i ramion (od stawu barkowego do nadgarstka) – ręce i stopy nie są zajęte. Lipedema charakteryzuje się z wyraźną dysproporcją między kończynami o większej objętości, a (zwykle szczupłą) resztą ciała. Występuje on prawie wyłącznie u kobiet i jest najwyraźniej zależny od zmian hormonalnych, zwłaszcza estrogenów. Opisuje się również predyspozycje genetyczne, ale przyczyny obrzęku lipidowego nie są jeszcze w pełni poznane.

Jest to nie tylko problem estetyczny, ale także przewlekła i postępująca choroba z charakterystycznym bólem na ucisk tkanki tłuszczowej, skłonnością do powstawania siniaków i obrzęków.

Obrzęk lipidowy jest wyczerpujący zarówno fizycznie, jak i psychicznie i może prowadzić do wielu wtórnych chorób lub powikłań, w szczególności obrzęku limfatycznego, ograniczonej ruchomości, koślawości kolan, zwyrodnienia stawów kolanowych, bólu pleców, maceracji skóry, infekcji skóry, depresji lub zaburzeń odżywiania.

Nieproporcjonalnie grube, “kolumnowe” nogi i obszerne ramiona, które nie znikają w wyniku uprawiania sportu i diety, często wywołują u kobiet dotkniętych tym problemem poczucie wstydu, co może niezwykle ograniczyć ich jakość życia. Ze względu na zahamowania unikają one basenów, nie mogą nosić kozaków lub butów narciarskich lub wolą wybierać długą i szeroką odzież.

Kobiety cierpiące na obrzęk lipidowy cierpią każdego dnia! Przewlekły ból fizyczny (bóle spontaniczne, ból na ucisk, lub na dotyk, bóle przypominające zakwasy mięśni) oraz przewlekły stres psychologiczny mają wpływ na wszystkie dziedziny życia i determinują życie każdej kobiety cierpiącej z powodu lipedemy.

Choroba ta jest często diagnozowana zbyt późno, a kobiety cierpią wiele lat. Lekarze często mówią o nadwadze lub otyłości, co jest błędne.

Czynniki ryzyka lipedemy

Obecnie lekarze i naukowcy uważają, że 85% wszystkich przypadków lipedemy jest spowodowanych zmianami hormonalnymi, takimi jak okres dojrzewania, ciąża, przekwitanie (menopauza). Żeńskie hormony – estrogeny powodują, że komórki tłuszczowe u kobiet nadmiernie mnożą się i powiększają (rozrost i przerost komórek tłuszczowych). Jedną z możliwych przyczyn są również predyspozycje dziedziczne.

• Hormony: Choroba często pojawia się w okresie dojrzewania, ciąży lub menopauzy.
• Genetyka: Choroba często występuje w rodzinie.
• Styl życia: Brak aktywności fizycznej i niezdrowa dieta mogą nasilać objawy.

Występowanie lipedemy

Jak dotąd, dowody naukowe na występowanie lipedemy zostały znalezione tylko na nogach (kończyny dolne) i ramionach (kończyny górne). W innych okolicach jak np. brzuch, plecy lipedema nie została jeszcze udowodniona. Najczęściej – aż w 97 procentach przypadków- chorobą dotknięte są nogi pacjentek, zwłaszcza uda. Lipedema może jednak występować również na pośladkach i biodrach.

W około 30 procentach przypadków typowe objawy lipedemy widoczne są również na ramionach.

Dr Czarnecka jest w stanie rozpoznać predyspozycje do lipedemy nawet w stanie bezobjawowym, który w dalszym przebiegu rozwinie się również w zmianę wymagającą leczenia operacyjnego.

Objawy lipedemy

Objawy są często trudne do sklasyfikowania ze względu na ich wygląd i podobieństwo do innych chorób, tak więc diagnoza lipedemy jest często długotrwałym procesem dla wielu dotkniętych nią kobiet. Choroby takie jak zespół niespokojnych nóg, polineuropatia, obrzęk limfatyczny, a także przewlekła niewydolność żylna wykazują objawy podobne do lipedemy. Z tego powodu objawy lipedemy można podzielić na wiodące i towarzyszące. Objawy wiodące definiuje się jako bardzo wyraźne, jednoznaczne objawy, które wskazują drogę do rozpoznania i różnicowania pomiędzy wyżej wymienionymi chorobami.

Do wiodących objawów lipedemy należą:

• dysproporcja ciała: „grube” nogi i/lub ramiona, które nie pasują do reszty ciała (tzw. „kolumnowe” lub „filarowe” nogi przy smukłym tułowiu)
• tendencja do łatwego i nadmiernego powstawania siniaków, bez jednoznacznego urazu
• bolesność tkanki tłuszczowej na nogach i ramionach – typowy jest ból na ucisk lub dotyk, ból spontaniczny może również występować. Nasilenie bólu jest różnorodne, a jego występowanie jest przewlekłe i nie może być zmniejszone przez aktywność fizyczną lub uniesienie nóg
• obszary lipedemy są zimniejsze niż pozostałe części ciała
• symetryczne występowanie „obręczy” tłuszczu na nogach (od kostek do biodra) i/lub ramionach (od nadgarstka do barku) z utworzeniem widocznego przeskoku/zmiany obwodu w stosunku do szczupłych stóp i rąk

Objawy towarzyszące:

• ból, napięcie, uczucie ciężkości w nogach
• zaburzenia czucia w rękach i nogach
• obrzęki na podudziach nasilające się w ciągu dnia, podczas stania lub siedzenia oraz w wysokich temperaturach
• wyczerpanie i zmęczenie

Ze względu na trudności w samodzielnym rozpoznaniu tego schorzenia, ważne jest, aby pacjenci konsultowali się ze specjalistą w celu postawienia właściwej diagnozy.

Lipedema: stadia i typy

Stadia lipdemy

Lipedema dzieli się na trzy stadia, które opisują strukturę tkanki tłuszczowej i teksturę skóry. Klasyfikacja stopnia ciężkości opiera się na widocznej powierzchni skóry oraz na badaniu palpacyjnym. Chociaż w pierwszym stadium powierzchnia skóry wydaje się jeszcze bardzo gładka, osoby dotknięte chorobą mogą już cierpieć z powodu silnego bólu kończyn, który uniemożliwia długie chodzenie i stanie.

1. Stadium: Gładka powierzchnia skóry z równomiernie pogrubiałą, jednorodną podskórną tkanką tłuszczową
2. Stadium: Nierówna, przeważnie pofałdowana powierzchnia skóry z wgłębieniami i nierównościami, struktura pogrubiałej podskórnej tkanki tłuszczowej grudkowo-guzkowa
3. Stadium: Wyraźny wzrost obwodu ze zwisającymi częściami tkanek, tworzenie się płatów i nawisów (tzw. „fafli”), guzkowa struktura pogrubiałej podskórnej tkanki tłuszczowej

Typy lipdemy

Podczas gdy struktura skóry i tkanki tłuszczowej są brane pod uwagę przy klasyfikacji stadiów, dotknięte obszary ciała wychodzą na pierwszy plan przy klasyfikacji jej typów:

1. Typ: zajęta jest okolica pośladków i bioder; wynikiem tego są tzw. bryczesy
2. Typ: zajęte są uda do kolan; na wewnętrznych stronach kolan występuje zwiększone tworzenie się poduszeczek tkanki tłuszczowej
3. Typ: lipedema rozciąga się od bioder do kostek
4. Typ: lipedema zajmuje oprócz nóg również ramiona
5. Typ: lipedema zajmuje obszar od kolan do kostek

Leczenie lipedemy – podejście zachowawcze i chirurgiczne

Terapia zachowawcza

Podstawową metodą leczenia lipedemy jest tzw. terapia zachowawcza, polegająca na stosowaniu płaskodzianych rajstop uciskowych (najczęściej w drugiej klasie kompresji o ucisku 23–32 mmHg), które są szyte na miarę. Dodatkowo, w przypadku zastoju limfatycznego, zaleca się wykonywanie drenażu limfatycznego – zarówno manualnego (MDL), jak i pneumatycznego (BOA), zgodnie z indywidualnymi potrzebami pacjenta.

Równie istotna w leczeniu jest normalizacja masy ciała, którą można osiągnąć dzięki regularnej aktywności fizycznej, ćwiczeniom oraz zdrowej i świadomej diecie. Terapia kompresyjna w połączeniu z drenażem limfatycznym pomaga zmniejszyć takie objawy lipedemy, jak bolesność, tendencja do powstawania siniaków oraz zastój płynów w dotkniętych obszarach ciała. Należy jednak podkreślić, że te metody nie eliminują nadmiaru patologicznej tkanki tłuszczowej. Jedynym skutecznym sposobem jej usunięcia pozostaje leczenie chirurgiczne za pomocą liposukcji.

Leczenie chirurgiczne lipedemy

Jedyną trwałą metodą usuwania nadmiaru tkanki tłuszczowej w przypadku lipedemy jest liposukcja. Odpowiednio przeprowadzony zabieg pozwala uzyskać długotrwałe rezultaty przy minimalnym ryzyku powikłań.

Dr Agnieszka Czarnecka, specjalistka w tej dziedzinie, wykonuje operacje lipedemy już od 9 lat, a do tej pory przeprowadziła już ponad 3000 takich zabiegów.

Technika WAL – liposukcja wspomagana strumieniem wody

W leczeniu lipedemy najczęściej stosowaną metodą jest liposukcja wspomagana strumieniem wody (WAL) lub technika tumescencji (TLA). Dr Agnieszka Czarnecka preferuje technikę WAL, ponieważ zapewnia ona precyzję w usuwaniu tkanki tłuszczowej, wysoki komfort oraz poziom bezpieczeństwa pacjenta podczas zabiegu.

Technika WAL polega na wykorzystaniu delikatnego strumienia wody, który precyzyjnie usuwa komórki tłuszczowe poprzez ich wypłukanie i jednoczesne odsysanie.,. W przeciwieństwie do metody TLA, technika WAL wymaga użycia znacznie mniejszej ilości roztworu płuczącego, co pozwala na bieżące monitorowanie kształtu nóg lub ramion i dokładne modelowanie tkanki tłuszczowej. Dzięki temu lekarz może osiągnąć pożądany kontur i optymalną grubość tkanki. Dodatkową zaletą techniki WAL jest brak potrzeby długiego czasu ekspozycji na płyn, co minimalizuje ryzyko wchłaniania lidokainy do krwiobiegu.

Co więcej, w swojej praktyce dr Czarnecka stosuje technikę liposukcji oszczędzającą naczynia limfatyczne, co znacząco zmniejsza ryzyko powikłań, takich jak obrzęk limfatyczny. Dzięki nowoczesnym technologiom i doświadczeniu dr Czarneckiej, pacjenci mogą liczyć na skuteczne i bezpieczne leczenie lipedemy.

Kiedy warto rozważyć operację?

Liposukcja jest wskazana, gdy:

• Objawy bólowe są nasilone.
• Leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanych efektów.
• Chcesz trwale usunąć patologiczne nagromadzenie tkanki tłuszczowej.

Rezultaty leczenia

Efekty zabiegu liposukcji są zauważalne niemal natychmiast. Już po około dwóch tygodniach od operacji pacjentki odczuwają ulgę – ból ustępuje. W dłuższej perspektywie zyskują nie tylko lepszy wygląd, ale także większą pewność siebie i komfort życia. Co więcej, dzięki precyzyjnemu modelowaniu sylwetki techniką WAL, możliwe jest osiągnięcie naturalnych i trwałych efektów. Wiele pacjentek podkreśla, że po operacji mogą zrezygnować z noszenia rajstop uciskowych czy regularnych drenaży limfatycznych, co dodatkowo poprawia jakość ich życia.

Liposukcja techniką WAL przynosi szereg korzyści:

• Redukcja bólu i uczucia ciężkości kończyn.
• Zmniejszenie siniaków.
• Poprawa estetyki i proporcji sylwetki.

Po zabiegu – życie bez lipedemy

Rekonwalescencja po liposukcji jest stosunkowo krótka. Większość pacjentek wraca do codziennych aktywności już w ciągu tygodnia lub dwóch. W początkowym okresie zaleca się noszenie odzieży uciskowej, która wspomaga proces gojenia i utrzymanie osiągniętych rezultatów. W dłuższej perspektywie zabieg pozwala na całkowite wyeliminowanie dolegliwości związanych z lipedemą. Większość pacjentek nie wymaga już dalszych terapii, a ich życie nabiera nowej jakości – bez bólu i ograniczeń.

Rehabilitacja:

• Noszenie odzieży uciskowej przez kilka tygodni, a czasami miesięcy po operacji (w zależności od wytycznych.
• Delikatne ćwiczenia wspierające regenerację i krążenie.

Długoterminowe korzyści:

• długotrwała redukcja bólu i uczucia ciężkości nóg,
• poprawa mobilności,
• poprawa samoakceptacji, zmniejszenie poczucia wstydu i winy.